مسجد گوهرشاد
در شهر مشهد اماکن گردشگری فراوانی وجود دارد، حتی در داخل حرم مطهر نیز آثار تاریخی و نفیس متعددی وجود دارد ولی همانطور که هنگامی که خورشید در آسمان است دیگر ستارگان به چشم نمی آیند، در کنار وجود نورانی آقا علی بن موسی الرضا(ع) و روضه منور ایشان، سایر اماکن داخل حرم نیز به چشم نمی آیند، یکی از این مکان های زیبا، مسجد گوهرشاد است.
در این نوشته کوتاه سری به این مسجد خواهیم زد، با ما همراه باشید.
شاید به جرأت می توان گفت یکی از سه مسجد زیبای جهان اسلام مسجد گوهرشاد است. این مسجد که در سال 821 ه.ق. به دست علیا گوهرشاد آغا، همسر شاهرخ پسر تیمور لنگ کورکانی ساخته شده، یکی از شاهکار های معماری ایرانی – اسلامی به جا مانده از دوره تیموریان است. بانو گوهرشاد دختر امیر غیاث الدین ترخان بود، لذا یک امیرزاده یا به اصطلاح ترخان زاده به حساب می آید.
لقب ترخان را چنگیزخان به سبب رشادت ها و شجاعت های غیاث الدین در جنگ ها، به پدر بانو گوهرشاد داد. ترخان به ترک یا مغولی گفته می شد که در حکومت اعتبار فراوانی داشت و واسطه بین شاه و مردم بود و هرزمان که اراده می کرد می توانست به ملاقات سلطان برود، همچنین معاف از مالیات بود.
بانو گوهرشاد شخصی خیّر و بسیار نیکوکار بود و این مسجد را نیز با اموال شخصی خود احداث نمود. معمار این مسجد باشکوه، قوام الدین شیرازی، معمار نامی دوره تیموری است که این مسجد را در جنوب حرم مطهر، با ظرافت تمام و به سبک معماری تیموری بنا کرد. این مسجد زیربنایی در حدود 9400 مترمربع و صحنی به وسعت 2800 مترمربع دارد.
این مسجد از شمال به رواق دارالسیاده و دارالحفاظ، از شرق به رواق امام خمینی(ره) و از غرب به بست شیخ بهاءالدین متصل می شود. ایوان های جنوبی، شمالی، شرقی و غربی آن به ترتیب ایوان مقصوره، دارالسیاده، اعتکاف و شیخ بهاءالدین نام دارند و گنبد 41 متری مسجد هم بر روی ایوان مقصوره قرار دارد و سطح آن هم با آجرهای لعابدار و کتیبه ای به خط کوفی پوشیده شده است. در دو طرف ایوان هم دو مناره به ارتفاع 43 متر از کف مسجد احداث شده که روی هر یک با چند کتیبه تزیین شده است. ایوان مقصوره با 37 متر طول و 25.5 متر ارتفاع شکوه و جلوه کم نظیری دارد.
نام بانو گوهرشاد در دو جای این مسجد نوشته شده است، یکی به خط ثلث بر روی کاشی معرق زرد رنگ در ایوان دارالسیاده کتابت شده و دیگری در کتیبه ای در ایوان مقصوره به خط شاهزاده بایسنقر نگاشته شده است. محراب مسجد نیز به صورت یکپارچه و از جنس مرمر است که با کنده کاری های هنرمندانه و مقرنس کاری های زیبا تزیین شده است و یک منبر از جنس چوب گردو و گلابی، بدون استفاده از میخ وجود دارد که به زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار برمی گردد و به منبر صاحب الزمان (عج) معروف است
این منبر به دست استاد محمد نجار خراسانی، منبت کار معروف ساخته شده است و یک بار هم توسط استاد حیدر نیکنام گلپایگانی در سال 1325 ه.ش. تعمیر شده است. در کل مسجد گوهرشاد در طول تاریخ دو مرتبه تعمیر و بازسازی شده، یکی در سال 1084 ه.ق. پس از زمین لرزه شدید که در مشهد رخ داد و دیگری بعد از گلوله باران روس ها در سال 1330 ه.ق. که صدماتی به گنبد و ایوان مقصوره وارد شد.
تورکام از شما دعوت می کند که از این مکان زیبا دیدن فرمایید.
نشانی:
مشهد مقدس، بلوار امام رضا(ع)، فلکه آب، حرم مطهر رضوی، مسجد گوهرشاد
اگر شما هم در این مسجد مناجات کرده اید، لطفا نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.
